Η σημερινή κατάσταση στην Αττική
Το πρόβλημα των σκουπιδιών βρίσκεται πια σε εκρηκτική φάση στην Αττική:
•Η Αττική «παράγει» κάθε χρόνο 2,3 εκατ. τόνους δημοτικών απορριμμάτων και κινδυνεύει να πνιγεί από τα σκουπίδια, που πολύ σύντομα δεν θα έχουν που να πάνε.
•Ο χώρος της Φυλής δέχεται κάθε χρόνο πάνω από 2 εκατομμύρια τόνους και οδηγείται ταχύτατα σε κορεσμό.
•Στην Αττική λειτουργούν επισήμως 6 ανεξέλεγκτες χωματερές (ΧΑΔΑ) και ακόμη περισσότερες «ανεπίσημες» όπου καταλήγουν περίπου 300.000 τόνοι κάθε χρόνο με περιβαλλοντικές επιπτώσεις πολύ βαρύτερες και από το χειρότερο ΧΥΤΑ. Συχνά τα σκουπίδια καίγονται ανεξέλεγκτα σε αυτούς του χώρους παράγοντας διοξίνες και άλλες τοξικές ουσίες.
•Ο υπάρχων Περιφερειακός Σχεδιασμός είναι πανάκριβος, ξεπερασμένος και αντιοικολογικός. Οι επιλογές της κυβέρνησης προωθούν από τα παράθυρο την καύση, υποκύπτοντας σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα καθώς:
Τον Ιούνιο του 2010 ψηφίστηκε ο Νόμος 3851/2010 που επιδοτεί την καύση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων.
Το Σεπτέμβριο του 2010 δόθηκε άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ για εργοστάσιο καύσης SRF στο Βόλο.
Τον Ιανουάριο του 2011 δόθηκε η Άδεια Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για την πρώτη μονάδα βιολογικής ξήρανσης στη Φυλή που θα παράγει μεγάλες ποσότητες SRF που μετά πρέπει να καίγεται.
•Στο Γραμματικό και την Κερατέα οι τοπικές κοινωνίες συγκρούονται με τις επιλογές του Περιφερειακού Σχεδιασμού για χώρους ταφής στις περιοχές τους.
•Οι περισσότεροι περιμένουν από δυο-τρεις περιοχές να σηκώσουν το βάρος της διαχείρισης των σκουπιδιών, με τελική διάθεση και ταφή, αντί να αναλαμβάνουν ΟΛΟΙ μερίδιο της ευθύνης για βιώσιμη λύση μέσω της μείωσης/πρόληψης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης.
Οι ευθύνες για την κρίση
Η περιβαλλοντική κρίση, ιδιαίτερα η κρίση των αποβλήτων, έχει παρόμοια χαρακτηριστικά και αιτίες με την βαθιά οικονομική και δημοσιονομική κρίση που βιώνουμε ως χώρα. Για δυο τουλάχιστον δεκαετίες γνωρίζαμε ότι δεν ήταν βιώσιμη η διαχείριση των απορριμμάτων όπως εφαρμόζονταν στις περισσότερες περιοχές της χώρας, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον ήταν πολύ σοβαρές και το θέμα «σκουπίδια» βρωμούσε διαφθορά, σπατάλη, πελατειακές σχέσεις και αναποτελεσματικότητα. Η Αττική είναι μια περιοχή όπου συμπυκνώνεται η αποτυχία των μέχρι τώρα πολιτικών.
Οι ευθύνες, πολιτικές και ποινικές, πρέπει να αποδοθούν. Αφορούν θεσμικούς φορείς (Κυβερνήσεις, Νομαρχίες, Περιφέρειες, ΟΤΑ) που διαχρονικά ανέχονταν την ανεξέλεγκτη ρύπανση του περιβάλλοντος και τη διαφθορά, καθώς και σε όσους αθέτησαν τις υποχρεώσεις τους για Σχέδια Εναλλακτικής Διαχείρισης για τα απόβλητα συσκευασιών (χαρτιά/χαρτόνια, μέταλλα, γυαλιά, πλαστικά κα) βάσει του Νόμου 2939/2001.
Μεγάλες είναι οι ευθύνες των κυβερνήσεων και του ΕΣΔΚΝΑ (Ενιαίος Σύνδεσμος Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής), αρμόδιου μέχρι πριν λίγες μέρες για την υλοποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού, που προωθούν τις λιγότερο οικολογικές και ταυτοχρόνως ακριβότερες μεθόδους, όπως αυτή της βιολογικής ξήρανσης που καθιστά μονόδρομο τη μετέπειτα θερμική επεξεργασία, υποκύπτοντας έτσι σε ισχυρά οικονομικά συμφέροντα.
Από την αντίδραση στη δράση για την προώθηση βιώσιμων λύσεων
Οι εικόνες που έχουμε όλοι από την ταφή των απορριμμάτων στην Ελλάδα είναι τραγικές και είναι κατανοητές οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών που καλούνται να δεχθούν σκουπίδια και χώρους ταφής στην περιοχή τους. Για τα σκουπίδια, όμως, δεν υπάρχει πια το «αλλού» ούτε το «όσο πιο μακριά γίνεται». Λύση, δεν είναι να συνεχίζουμε να κρύβουμε το πρόβλημα των σκουπιδιών κάτω από το χαλί. Μόνη σύγχρονη και υπεύθυνη λύση είναι να αναλάβουμε ΟΛΟΙ (κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση, παραγωγοί και έμποροι προϊόντων, πολίτες, φορείς) τις ευθύνες που μας αναλογούν για μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση (με διαλογή στην πηγή) και κομποστοποίηση του συνόλου σχεδόν των απορριμμάτων. Τελικός στόχος θα είναι να φθάσουμε τις επόμενες δεκαετίες σε «πόλεις μηδενικών αποβλήτων», όπως ήδη σχεδιάζεται σε αρκετές άλλες ευρωπαϊκές πόλεις και χώρες. Κάτι τέτοιο μπορεί να φαντάζει αδύνατο μέσα στη βρώμικη Αττική του 2011, αλλά με επιλογή των περιβαλλοντικά φιλικότερων αλλά ταυτόχρονα οικονομικά επωφελέστερων λύσεων και κυρίως με συμμετοχή και ενεργοποίηση του πολίτη είναι εφικτό.
Νέα στρατηγική για οικολογικά και κοινωνικά δίκαιες λύσεις
Οι Οικολόγοι Πράσινοι στηρίζουμε κάθε κοινωνική πρωτοβουλία για λύσεις σύγχρονες, κοινωνικά δίκαιες, οικολογικές και μακροχρόνια βιώσιμες, με λογικό οικονομικό κόστος και με δημιουργία όσο γίνεται περισσότερο πράσινων θέσεων εργασίας στο πλαίσιο μιας «στρατηγικής μηδενικών αποβλήτων». Παράλληλα, λοιπόν, με τη διεκδίκηση να σταματήσει άμεσα κάθε ανεξέλεγκτη απόρριψή τους στο περιβάλλον, απαιτούμε:
•Προώθηση των απαραίτητων λύσεων με διαβούλευση, διάλογο και συναίνεση με τις τοπικές κοινωνίες και όχι με τη βία των ΜΑΤ και με πρακτικές που ισοδυναμούν με αστυνομική κατοχή.
•Αποτελεσματικές πολιτικές για λιγότερα σκουπίδια, με μείωση της σπατάλης πρώτων υλών και της δημιουργίας προϊόντων που φτιάχνονται για να πεταχτούν σχεδόν αμέσως, στροφή σε προϊόντα και συσκευασίες που επαναχρησιμοποιούνται πολλές φορές, άμεση εφαρμογή του νόμου 3854/2010 για χρέωση κάθε δήμου ανά τόνο σκουπιδιών, και δημιουργία των προϋποθέσεων για πλήρη εφαρμογή της αρχής «πληρώνω όσο πετάω» με επέκτασή της από το επίπεδο του δήμου στο επίπεδο του δημότη για να υπάρχει δίκαιη χρέωση των τελών καθαριότητας. Πρώτη προτεραιότητα είναι η πρόληψη και η μείωση των απορριμμάτων στην πηγή.
•Διαλογή στην πηγή των διαφόρων υλικών και προϊόντων που σήμερα πετάμε όλα μαζί στα σκουπίδια, για ανακύκλωση όσων υλικών μπορούν να ξαναγίνουν πρώτες ύλες για την οικονομία και για κομποστοποίηση (μετατροπή σε χρήσιμο «λίπασμα») των οργανικών απορριμμάτων.
•Απόρριψη της θερμικής επεξεργασίας (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση), καθώς ανταγωνίζεται την ανακύκλωση, έχει υψηλό κόστος και είναι επικίνδυνη για το περιβάλλον: παράγονται διοξίνες, ενώ τα κατάλοιπά της αποτελούν επικίνδυνα τοξικά απόβλητα που απαιτούν ειδική διαχείριση με υψηλό κόστος σε κατάλληλες εγκαταστάσεις που δεν υπάρχουν στην Ελλάδα.
Οι προτάσεις των Οικολόγων Πράσινων για τα απορρίμματα στην Αττική
Στην Αττική βρισκόμαστε πλέον στο 12 και 5'. Δεν υπάρχουν εύκολες ή μαγικές λύσεις στο πρόβλημα των σκουπιδιών. Δεν μπορεί να μετατίθεται όλο το βάρος των προβλημάτων στην Δυτ. Αττική ή σε δυο-τρεις περιοχές. Όλοι οι δήμοι πρέπει να αναλαμβάνουν μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί.
Θεωρούμε όμως, ότι ακόμα και στο 12 και 5' η διαχείριση των απορριμμάτων στην Αττική είναι απολύτως εφικτή:
•Εξ ολοκλήρου μέσα στα όρια της Αττικής, χωρίς επιβάρυνση άλλων περιοχών αλλά και χωρίς υποδοχή στην Αττική απορριμμάτων από άλλες περιοχές.
•Χωρίς νέους χώρους ταφής, πέρα από αυτόν που λειτουργεί ήδη στη Φυλή.
•Χωρίς προσφυγή στην καύση ή οποιαδήποτε άλλη μορφή θερμικής επεξεργασίας.
•Με τρόπο οικονομικά αποδοτικό για τον πολίτη.
•Με οικολογικά συμβατές μεθόδους.
Η εμπειρία όχι μόνο εκτός αλλά και εντός Ελλάδας έχει δείξει ότι όταν υπάρχει πολιτική βούληση, οι πολίτες αγκαλιάζουν προσπάθειες βιώσιμης διαχείρισης απορριμμάτων.
Η πρότασή των Οικολόγων Πράσινων έχει διαμορφωθεί μετά από ουσιαστική διαβούλευση και συνεργασία της Θεματικής Ομάδας Περιβάλλοντος και εκλεγμένων αυτοδιοικητικών συμβούλων με επιστημονικούς και περιβαλλοντικούς φορείς. Aποτελείται από 8 σημεία:
(1). Μονάδες κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών απορριμμάτων αντί για ΧΥΤΑ σε Κερατέα - Γραμματικό
Αντί για τους προγραμματισμένους Χώρους Ταφής Απορριμμάτων στην Κερατέα και το Γραμματικό, να γίνουν στις ίδιες περιοχές από μία Μονάδα Κομποστοποίησης που θα επεξεργάζεται προδιαλεγμένα Οργανικά Απορρίμματα (υπολείμματα τροφίμων και κλαδέματα). Τα τελευταία θα συλλέγονται από νοικοκυριά και επαγγελματικούς χώρους χωριστά στην πηγή, σε ξεχωριστό κάδο, και θα μετατρέπονται σε καλής ποιότητας κομπόστ (οργανικό λίπασμα) που θα διατίθεται σε όλη την Αττική για αγροτικές χρήσεις, αναδασώσεις, αποκατάσταση περιοχών, σε πάρκα και κήπους, σε δημόσια & ιδιωτικά έργα. Η συνολική δυναμικότητα των δύο Μονάδων Κομποστοποίησης προτείνεται να είναι το μέγιστο 600.000 τόνοι το χρόνο (το μέγιστο 130 φορτηγά την ημέρα για κάθε μονάδα).
(2). Μονάδα κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών στη Φυλή αντί βιοξήρανσης & αναερόβιας χώνευσης σύμμικτων απορριμμάτων
Είμαστε πλήρως αντίθετοι με την κατασκευή μονάδας βιοξήρανσης και αναερόβιας χώνευσης σύμμικτων απορριμμάτων στην Φυλή. Αντιθέτως, προτείνουμε την κατασκευή άλλης 1 μεγάλης μονάδας κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών στη Φυλή, δυναμικότητας τουλάχιστον 100.000 τόνων και μάλιστα όχι μέσα στο χώρο του ΧΥΤΑ, αλλά στην επιφάνεια των παλαιών κυττάρων του ΧΑΔΑ Άνω Λιοσίων κάνοντας έτσι βέλτιστη χρήση του χώρου. Έτσι, απελευθερώνεται πολύτιμος χώρος του σημερινού ΧΥΤΑ και παρατείνεται σημαντικά η ζωή του.
Η κομποστοποίηση με διαλογή των οργανικών στην πηγή είναι μια σύγχρονη, φιλική στο περιβάλλον και οικονομική μέθοδος διαχείρισης των οργανικών απορριμμάτων. Είναι σαφώς οικονομικότερη της αναερόβιας χώνευσης σύμμικτων και πολύ οικονομικότερη της βιολογικής ξήρανσης, η οποία μοιραία θα συνοδευτεί από καύση του παραγόμενου SRF.
Με τις 3 αυτές μονάδες θα μειωθεί δραστικά η συνολική ποσότητα σκουπιδιών για ταφή, Θα είναι μια δίκαιη λύση για όλες τις περιοχές, θα μειωθούν τα απορρίμματα, που σήμερα καταλήγουν στην Φυλή και θα παραταθεί κατά πολύ ο χρόνος ζωής του σημερινού (μοναδικού στην Αττική) ΧΥΤΑ. Θα έχουμε περισσότερη εξοικονόμηση χώρου στη Φυλή απ' ότι οι 2 σχεδιαζόμενοι ΧΥΤΑ σε Κερατέα και Γραμματικό μαζί που εικάζεται ότι θα διαχειρίζονται μαζί με τις άλλες εγκαταστάσεις συνολικά 335.000 τόνους απορριμμάτων.
(3). Όλοι οι Δήμοι αναλαμβάνουν ευθύνες για κομποστοποίηση
Η διαχείριση των αστικών στερεών αποβλήτων, που παράγονται στην Αττική δεν μπορεί να είναι ευθύνη μόνο 2-3 περιοχών στην Αττική. Είναι ακριβώς αυτή η νοοτροπία, που μας οδήγησε στα αδιέξοδα του σήμερα. Όλοι οι Δήμοι, αλλά και οι πολίτες και οι παραγωγοί απορριμμάτων, πρέπει να αναλάβουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης. Για το λόγο αυτό προτείνουμε, για τη διαχείριση των αστικών οργανικών υλικών, παράλληλα με τις 3 προηγούμενες μεγάλες μονάδες κομποστοποίησης, να προχωρήσουν:
α) περίπου άλλες 10 μικρότερες μονάδες κομποστοποίησης σε δήμους (με προτεραιότητα σε δήμους όπως Αθηναίων, Πειραιά, Περιστερίου, Ελευσίνας, Αγ. Αναργύρων-Καματερού).
β) προγράμματα οικιακής κομποστοποίησης σε όλους τους ΟΤΑ
γ) τοποθέτηση κλαδοτεμαχιστών στα πάρκα της Αττικής και επί τόπου κομποστοποίηση των υλικών σε σωρούς, και
δ) επιτόπια (μηχανική) κομποστοποίηση οργανικών υλικών από σχετικά μεγάλους παραγωγούς, όπως είναι τα νοσοκομεία, τα στρατόπεδα, οι αλυσίδες εστιατορίων και τα ξενοδοχεία.
Σε όλες τις περιπτώσεις τα οργανικά υλικά που θα συλλέγονται για να οδηγηθούν σε μικρότερες ή μεγαλύτερες μονάδες κομποστοποίησης, θα τοποθετούνται χωριστά σε ειδικό κάδο, ώστε να παράγεται κομπόστ υψηλής ποιότητας. Οι μονάδες κομποστοποίησης για διαχωρισμένα στην πηγή οργανικά είναι εύκολο να λειτουργούν σωστά, χωρίς όχληση, και σε πολλές χώρες βρίσκονται μέσα και κοντά σε πόλεις.
(4). Δημιουργία Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) για Ανακύκλωση Έντυπου χαρτιού
Απαιτείται η άμεση προώθηση του θεσμικού πλαισίου για την ανακύκλωση του έντυπου χαρτιού σε ξεχωριστό κάδο με ποσοτικό στόχο να ανακυκλώνεται τουλάχιστον το 65% του έντυπου χαρτιού.
Εκτιμούμε ότι σήμερα στη Φυλή καταλήγουν 430.000 τόνοι έντυπου, βιοαποδομήσιμου χαρτιού! Με τιμές 2010, το κόστος που πληρώνουμε για την ταφή του 65% του έντυπου χαρτιού στη Φυλή (280.000 τόνοι), είναι περίπου 12 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα χρήματα θα εξοικονομούνταν για τους κατοίκους της Αττικής αν οι τόνοι αυτοί ανακυκλώνονταν. Αντιθέτως, αν οι ίδιοι τόνοι καίγονταν σε εργοστάσιο καύσης για ηλεκτροπαραγωγή, οι Έλληνες πολίτες, όχι μόνο δε θα εξοικονομούσαν τίποτε, αλλά θα πλήρωναν επιπλέον, μέσω τέλους ΑΠΕ με βάση το Ν. 3851/2010, περίπου 26 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον για την παραγόμενη ενέργεια. Παρόλα αυτά, 11 μήνες μετά τις δηλώσεις της υπουργού Περιβάλλοντος ότι «είναι αδιανόητο να μην υπάρχει Προεδρικό Διάταγμα ανακύκλωσης για το έντυπο χαρτί» (11/2/2010) εξακολουθεί να μην υπάρχει Π.Δ., ενώ στο μεταξύ έγινε ο Νόμος 3851/2010 που επιδοτεί την καύση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων. Η υποβάθμιση της ανακύκλωσης χαρτιού έχει ζωτική σημασία για τα συμφέροντα της καύσης, καθώς το χαρτί έχει μεγάλη θερμογόνο δύναμη και επειδή είναι βιοαποδομήσιμο, η ηλεκτρική ενέργεια που προέρχεται από την καύση του επιδοτείται ως ΑΠΕ.
Μια τέτοια πολιτική για την κομποστοποίηση των αστικών οργανικών υλικών, σε συνδυασμό με
αύξηση της ανακύκλωσης του έντυπου χαρτιού και των χαρτιών/χαρτονιών συσκευασίας θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Οδηγίας 1999/31 για μείωση το αργότερο, ως το 2020, των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων που οδηγούνταν για ταφή κατά τουλάχιστον 65% σε σχέση με τις ποσότητες αυτών των αποβλήτων το 1995
(5) Ανάγκη για δύο νέα Κέντρα Διαλογής και 25 Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης-Ανακύκλωσης
Για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών, χρειάζεται να προστεθούν 2 νέα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) στις περιοχές της Βορειοανατολικής και Νοτιοανατολικής Αττικής, ανάλογα με αυτά που λειτουργούν ήδη από χρόνια σε περιοχές όπως το Μαρούσι.
Επίσης, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν τουλάχιστον 25 Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης - Ανακύκλωσης στους δήμους της Αττικής, όπου θα μπορούν να μεταφέρουν μόνοι τους οι πολίτες και οι επιχειρήσεις τα προς ανακύκλωση - εναλλακτική διαχείριση υλικά τους, όπως: συσκευασίες, ΑΗΗΕ (ηλεκτρικές-ηλεκτρονικές συσκευές), ΑΕΚΚ (μπάζα), κλαδέματα, ρουχισμός - υποδήματα, ελαστικά, επικίνδυνα οικιακά απόβλητα, έπιπλα, ογκώδη κ.α.
Τα 2 νέα ΚΔΑΥ και τα 25 Κέντρα Επαναχρησιμοποίησης - Ανακύκλωσης σε συνδυασμό με την ενημέρωση των πολιτών μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τόσο την αποδοτικότητα της ανακύκλωσης όσο και τις συνολικές ποσότητες που ανακυκλώνονται στην Αττική. Με μεγαλύτερη διαλογή στην πηγή μπορούν να μειωθούν δραστικά και οι ποσότητες υπολειμμάτων που προκύπτουν σήμερα τόσο από την διαλογή του περιεχομένου των «μπλε» κάδων στα ΚΔΑΥ όσο και από την επεξεργασία των σύμμεικτων (δηλαδή ανάμεικτων, χωρίς καμία διαλογή) απορριμμάτων που καταλήγουν στην μονάδα μηχανικής διαλογής (Ε.Μ.Α.Κ) στα Α. Λιόσια.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουμε χωριστούς κάδους (ή χωριστή συλλογή με άλλες μεθόδους) για:
(α) χαρτί/χαρτόνι και έντυπα
(β) υπόλοιπες συσκευασίες
(γ) οργανικά
(δ) υπολείμματα.
Σήμερα κατά μέσον όρο στην Ελλάδα με σχετική Διαλογή στην Πηγή ανακυκλώνουμε περίπου 22 κιλά υλικά συσκευασιών ανά κάτοικο ετησίως, ενώ παράγουμε τουλάχιστον 140 κιλά συσκευασιών ανά άτομο ετησίως. Άρα, υπάρχουν τεράστια περιθώρια αύξησης της ανακύκλωσης με συστηματικά προγράμματα ενημέρωσης σε σχολεία, σπίτια κ.α. και έτσι να επιτύχουμε τον ποσοτικό στόχο της ανάκτησης - ανακύκλωσης του 60% της Οδηγίας 2004/12/ΕΚ για αξιοποίηση αποβλήτων συσκευασίας (ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο μέσω της ΚΥΑ 9268/469).
(6). Εφαρμογή και Συμπλήρωση νομοθεσίας
Προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης για όλες τις κατηγορίες αποβλήτων που προβλέπει ο νόμος 2939/2001 και τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα καθώς και η πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση για τα Απόβλητα Εκσκαφών, Κατεδαφίσεων, Κατασκευών, που χρειάζεται να επεκταθούν παντού και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους. Τα κενά στη νομοθεσία πρέπει να καλυφθούν, με Προεδρικά Διατάγματα, σύμφωνα με τα πρότυπα του νόμου 2939/2001, που θα θεσπίζουν κανόνες βιώσιμης διαχείρισης και δημιουργώντας νέα Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης. Εκτός από το έντυπο χαρτί, τέτοια συστήματα απαιτούνται για τα οργανικά υλικά, τα έπιπλα, τα ογκώδη αντικείμενα, τα φάρμακα και τα επικίνδυνα οικιακά απόβλητα (φάρμακα, χημικά οικιακής χρήσης κα).
(7). Στοχευμένη ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση των πολιτών
Για να πετύχει άμεσα ένας τέτοιος ολοκληρωμένος σχεδιασμός είναι απαραίτητο να ενισχυθεί, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η μακροχρόνια και στοχευμένη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών:
•για τον τρόπο σωστής συμμετοχής τους στην προσπάθεια μείωσης, ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης και κομποστοποίησης, ώστε να βελτιωθούν οι επιδόσεις.
•για τους στόχους και τη σημασία αυτής της προσπάθειας σε σχέση με το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής, την απασχόληση και τη βιώσιμη οικονομία.
(8) Διαμόρφωση νέου Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Απορριμμάτων Αττικής
Η νέα αυτή στρατηγική πρέπει να αποτυπωθεί σε ένα νέο ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακός Σχεδιασμός για τα Απορρίμματα στην Αττική) υπό την πολιτική ευθύνη της νεοεκλεγμένης ηγεσίας της Περιφέρειας, καθώς ο υπάρχων σχεδιασμός είναι κομμένος και ραμμένος στις απαιτήσεις των οικονομικών συμφερόντων που είτε προσπαθούν να επιβάλουν χώρους ταφής, είτε με νεώτερες μελέτες προωθούν μονάδες βιολογικής ξήρανσης, και μέσω αυτής την καύση, ενώ ταυτόχρονα απαξιώνουν τη διαλογή στην πηγή και την κομποστοποίηση.
Ο νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη και τις εισηγήσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, όπως η πρόταση των 4 περιβαλλοντικών ΜΚΟ για «Αττική χωρίς σκουπίδια». Σύμφωνα με την πρότασή τους, το κόστος διαχείρισης μπορεί να είναι λιγότερο από το 50% από αυτό που αντιστοιχεί στις σημερινές προτάσεις του ΕΣΔΚΝΑ και της κυβέρνησης.
Επίσης, ο νέος Περιφερειακός Σχεδιασμός θα πρέπει να στηρίζει πολιτικές αποκεντρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων, δεσμεύοντας κάθε δήμο σε τοπικούς στόχους για ποσοστά μείωσης, ανάκτησης και ανακύκλωσης, με βάση τα προβλεπόμενα στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Θα πρέπει, επίσης, να θέσει συγκεκριμένους στόχους για άμεση εξυγίανση όλων των χώρων ταφής απορριμμάτων που έχουν επιβαρυνθεί συνολικά με δεκάδες εκατομμύρια τόνους και έχουν μολυνθεί με επικίνδυνες ουσίες.
Με την άμεση δρομολόγηση και εφαρμογή των βασικών αυτών αξόνων είναι απολύτως εφικτό να μη χρειαστούμε κανένα νέο ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ, καθώς θα μπορούν στο άμεσο μέλλον να εκτρέπονται 1.1 εκ τόνοι απορριμμάτων (50% της σημερινής ποσότητας) από τη Φυλή κάθε χρόνο.
Καθώς η ορθολογική, οικολογική διαχείριση των σκουπιδιών θα εδραιώνεται με το χρόνο στις συνειδήσεις τόσο της αυτοδιοίκησης όσο και των πολιτών, η ποσότητα αυτή μπορεί να αγγίξει και το 1.8 εκ. τόνους έως το 2020.
Αν μάλιστα υπάρξουν και προγράμματα εξυγίανσης και διαχείρισης-διαχωρισμού των τεράστιων ποσοτήτων θαμμένων σκουπιδιών στα Α. Λιόσια - Φυλή δεν θα χρειαστεί άλλος χώρος ταφής στην Αττική για πολλές δεκαετίες ακόμα.
Με συνεχή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από το θέμα της διαχείρισης των σκουπιδιών, της μείωσης και της επαναχρησιμοποίησης και με τη σταδιακή εφαρμογή όλων των προτάσεων που προτείνουμε, είναι δυνατόν σε 20 χρόνια να αγγίξουμε το όνειρο μιας «Αττικής χωρίς σκουπίδια» όπως σχεδιάζεται σήμερα σε άλλες Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ καλούμε την Περιφέρεια, τους νεοεκλεγέντες περιφερειακούς συμβούλους, τις δημοτικές αρχές, όλες τις δημιουργικές δυνάμεις και αλλά και τους κοινωνικούς φορείς και τις τοπικές κοινωνίες, να προωθήσουμε από κοινού μια τέτοια βιώσιμη στρατηγική για τα σκουπίδια στην Αττική, ώστε να απεμπλακούμε από τα αδιέξοδα, την επιβολή «λύσεων» με τη βία και τα ΜΑΤ, την συνεχιζόμενη σπατάλη πόρων και την εκτεταμένη ρύπανση του περιβάλλοντος με επιλογές που είναι δίκαιες, οικολογικές και οικονομικά συμφέρουσες για τους πολίτες της Αττικής κι όχι για τα κάθε λογής οικονομικά συμφέροντα. Είναι ώρα ευθύνης για όλους μας, στο 12 και 5'.
Αθήνα 10 Ιανουαρίου 2011
Η Εκτελεστική Γραμματεία των Οικολόγων Πράσινων