Στη Βουλή κατατίθεται σήμερα ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2013, ο οποίος στηρίζεται σε μέτρα μείωσης των δαπανών και αύξησης των εσόδων που δεν έχουν ψηφιστεί, ενώ το δημόσιο χρέος παραμένει σε μη βιώσιμη τροχιά, αφού ακόμη δεν έχουν δρομολογηθεί αποφάσεις από τους δανειστές για την απομείωσή του.
Ο προϋπολογισμός του 2013, που είναι ο σκληρότερος όλων των προηγουμένων ετών, δεδομένου ότι μετά από τριετία σκληρών δημοσιονομικών μέτρων επιβάλλει και νέα μέτρα, το ύψος των οποίων κυμαίνεται μεταξύ 9,2 - 9,5 δισ. ευρώ, ενώ καταγράφει συνολικά τα μέτρα μέχρι και το 2014, το ύψος των οποίων φτάνει στο ποσό των 13,5 δισ. ευρώ.
Τα μέτρα όμως στα οποία στηρίζεται δεν έχουν ακόμη ψηφιστεί και όπως δήλωσε χθες ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, θα κατατεθούν στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα και εφόσον φυσικά ξεπεραστούν οι διενέξεις μεταξύ των τριών κομμάτων της συγκυβέρνησης.
Το οριστικό σχέδιο
Σε σύγκριση με το προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές Οκτωβρίου και προέβλεπε μέτρα ύψους 7,8 δισ. ευρώ, το 2013, το οριστικό σχέδιο προβλέπει αυξημένα μέτρα τουλάχιστον κατά 1,5 δισ. ευρώ, καθιστώντας τη δημοσιονομική προσαρμογή δυσκολότερη, αλλά και εξαιρετικά αβέβαιη, σε μια οικονομία που θα βρεθεί σε βαθιά ύφεση για έκτο συνεχόμενο έτος και με τον όγκο του ΑΕΠ να έχει κατρακυλήσει στα επίπεδα του έτους 2005.
Εφόσον αποδώσουν οι προσδοκίες του υπουργείου Οικονομικών και της τρόικας που συνέγραψαν τον προϋπολογισμό, ο προϋπολογισμός του 2013, θα έχει μηδενικό πρωτογενές αποτέλεσμα, από πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1,2% του ΑΕΠ το 2012.
Αβεβαιότητες
Η προσέγγισή του όμως είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς υπάρχουν ισχυρές αβεβαιότητες όπως:
* Η αδυναμία των φορολογουμένων να πληρώνουν τα βεβαιωμένα στο δημόσιο χρέη τους. Από τον Αύγουστο και μετά, που έχει ταχυδρομηθεί το σύνολο σχεδόν των εκκαθαριστικών σημειωμάτων, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο αυξάνονται με ρυθμό 3 δισ. ευρώ, το μήνα, και ήδη έχουν φτάσει στο ποσό των 53 δισ. ευρώ ή στο 26% του ΑΕΠ! Η ίδια κατάσταση θα συνεχιστεί και το 2013 αφού τα εισοδήματα θα εξακολουθήσουν να συρρικνώνονται.
* Η μείωση των εισοδημάτων θα μειώσει δραματικά την αγοραστική κίνηση στην αγορά και αναλογικά θα μειώσει και τις εισπράξεις από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
* Το βάθος της ύφεσης, που υπολογίζεται σε περίπου -4,5%, αλλά με το ιστορικό των αποτυχημένων προβλέψεων των προηγουμένων ετών, ίσως είναι ξανά βαθύτερο.
* Το διεθνές περιβάλλον, που αν επιδεινωθεί θα πλήξει τον εξαγωγικό τομέα της ελληνικής οικονομίας που είναι ο πιο ανθεκτικός στην κρίση.
* Η επάνοδος των τραπεζών στη διαδικασία χρηματοδότησης της οικονομίας, μετά την ολοκλήρωσης της ανακεφαλαιοποίησης.
Στο πλαίσιο αυτό, πιθανή είναι η αναθεώρησή του, τον προσεχή Φεβρουάριο, όταν ο νέος έλεγχος της τρόικας διαπιστώσει αποκλίσεις, όπως συνέβη εξάλλου και με τον προϋπολογισμό του 2012, που αναθεωρήθηκε πριν ξεκινήσει η εφαρμογή του.
«Κούρεμα» 30 δισ. ευρώ
Για να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο απαιτείται η απομείωσή του με άμεσο «κούρεμα» ή με άλλη έμμεση διαδικασία ύψους τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τις παραδοχές που θέτει το ΔΝΤ
Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που παρουσιάστηκε στο Euro Working Group, με βάση τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί, το πακέτο των μέτρων ύψους 13,5 δισ. ευρώ, που δρομολογείται για τη διετία 2013-14, τις εκτιμήσεις για την ύφεση της οικονομίας, καθώς και για την πορεία των αποκρατικοποιήσεων, το δημόσιο χρέος το έτος 2020, θα βρίσκεται στο 136% του ΑΕΠ.
Θα απέχει δηλαδή από το στόχο του 120% του ΑΕΠ (το ίδιο έτος) κατά 16 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ.
Χωρίς την επίλυση του προβλήματος του χρέους, το ΔΝΤ έχει διαμηνύσει πως δεν θα συμμετάσχει στη χρηματοδότηση της Ελλάδας.
Τα σενάρια
Τα σενάρια που έχουν προταθεί είναι:
* Το κούρεμα των δανείων της ευρωζώνης, που όμως απορρίπτει και το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών, γιατί θα θεωρηθεί χρεοκοπία από τη Γερμανία, η οποία και θα σταματήσει να παρέχει δάνεια.
* Η επιμήκυνση της διάρκειας των ομολόγων που κατέχουν η ΕΚΤ και οι άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες, και παράλληλα μείωση των επιτοκίων ώστε να μειωθούν οι πληρωμές τόκων για την επόμενη περίοδο. Θεωρείται όμως από στελέχη της ΕΚΤ ότι αυτό αντιβαίνει το καταστατικό της, καθώς θα χαρακτηριστεί ως κρατική ενίσχυση.
* Η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών από τον ESM, κατά το πρότυπο που διεκδικεί η Ισπανία, γεγονός που μειώνει αυτομάτως το ελληνικό χρέος κατά 49 δισ. ευρώ.
* Η επιμήκυνση των δανείων της πρώτης φάσης των δανείων από τις χώρες της ευρωζώνης και μείωση των επιτοκίων.
* Η απόδοση στην Ελλάδα των κερδών που αποκόμισε η ΕΚΤ και οι άλλες εθνικές κεντρικές τράπεζες, μέτρο που δεν αποδίδει από μόνο του, αλλά μόνο συνδυαστικό με άλλες παρεμβάσεις.
* Η προαγορά από τη δευτερογενή αγορά, ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στις τρέχουσες τιμές που βρίσκονται μεταξύ 20 - 30% των ονομαστικών. Το μέτρο εξετάζεται από τη Γερμανία, αλλά είναι καταδικασμένο να αποτύχει και δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα. Οι τιμές των συγκεκριμένων ομολόγων είναι χαμηλές, επειδή δεν έχουν καμία ζήτηση. Αν ξεκινήσει ένα πρόγραμμα επαναγορών, μέσω της δευτερογενούς αγοράς, τότε οι τιμές θα αυξηθούν και θα ακυρώσουν τα προσδοκώμενα οφέλη.
Στην περίπτωση που καταστήσουν υποχρεωτική την εξαγορά, τότε θα πρόκειται για νέο «κούρεμα», σε διάστημα λιγότερο από ένα χρόνο, ενώ αμέσως μετά θα προκύψει νέα ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και των ασφαλιστικών Ταμείων.
Επιβάρυνση για μισθούς και συντάξεις
Η προσαρμογή του 2013 στηρίζεται στη μείωση των δαπανών και κυρίως των συντάξεων που θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος, των επιδομάτων και των μισθών, ενώ ιδιαίτερα αυξημένο θα είναι και το φορολογικό βάρος και μάλιστα θα είναι διπλό για μισθωτούς και συνταξιούχους.
Ειδικότερα, οι μισθωτοί θα επιβαρυνθούν διπλά, καθώς από τα φετινά εισοδήματα που θα φορολογηθούν το 2013 αλλάζει η φορολογική κλίμακα, καταργούνται οι φοροαπαλλαγές όλων των κατηγοριών και τα αφορολόγητα για τα παιδιά, ακόμη και των πολυτέκνων.
Πιέζουν και οι λήξεις των εντόκων
Εκτός από τον προϋπολογισμό του 2013, αβεβαιότητες απειλούν και τον προϋπολογισμό του 2012, με κύρια την εκταμίευση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ και ενδεχομένως και των άλλων δύο, που το συνολικό τους ύψους φτάνεις το ποσό των 44,5 δισ. ευρώ.
Τα τρίμηνα έντοκα λήγουν στα μέσα Νοεμβρίου και είναι συνολικού ύψους 5 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό, σχεδιάζεται να ανανεωθούν τίτλοι αξίας 1,6 δις. ευρώ, και να εξοφληθούν τίτλοι ύψους 3,4 δισ. ευρώ, που είναι η αξία του ομολόγου. Βασική προϋπόθεση για την εξόφληση των εντόκων είναι η εκταμίευση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ, διαφορετικά το Δημόσιο δεν έχει επαρκή διαθέσιμα, προκειμένου να καταβάλει το ποσό των 3,4 δισ. ευρώ.
Εντός του Νοεμβρίου λήγουν και έντοκα εξάμηνης διάρκειας ύψους 1,6 δισ. ευρώ, που θα ανανεωθούν δηλαδή οι συνολικές λήξεις είναι ποσού ύψους 6,6 δισ. ευρώ.
Παράλληλα λήγουν και ομόλογα (μικρής αξίας) όπως υπάρχουν και υποχρεώσεις για πληρωμές τόκων, που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν χωρίς τη δόση ή τις δόσεις από το μηχανισμό στήριξης.
Αναδημοσίευση από ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 31-10-2012