Κοινωφελής εργασία: Μια θλιβερή περίπτωση επιστροφής σε περασμένους αιώνες

*Του Δημήτρη Μάντζαρη

Το γύρο του διαδικτύου έκανε πρόσφατα μια μικρή αγγελία που δημοσιεύτηκε σε αθηναϊκή εφημερίδα, όπου ξενοδοχείο στην Αίγινα ζητούσε καμαριέρα έναντι τροφής και στέγης, χωρίς αμοιβή. Η είδηση ξένισε και δικαίως, παρ’ όλα αυτά, όπως είπε ο ξενοδόχος που έβαλε την αγγελία στην «Καθημερινή», πλήθος ανθρώπων τηλεφώνησε ζητώντας να τους δοθεί η θέση, ενώ συμπλήρωσε στην ίδια εφημερίδα πως αυτή η πρακτική είναι κάτι σύνηθες στο νησί, εδώ και καιρό.

Σύνηθες λοιπόν στον 21ο αιώνα η επιστροφή σε καταστάσεις που, μέχρι τώρα, μου ήταν γνωστές μόνο από τις διηγήσεις της μάνας μου. Πράγματι στις αρχές του αιώνα, παιδιά φτωχών οικογενειών στο χωριό, πήγαιναν εργάτες γης ή παραδουλεύτρες («τσουρακέλια» τα λέγανε) σε σπίτια πλουσίων, έναντι τροφής και στέγης, κατά τα πρότυπα της αγγελίας. 

Να λοιπόν που ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός δεν είναι τόσο σύγχρονος όσο μας δείχνει.

Αλλά και αν αυτά κάποιος θα πει πως είναι ακραίες εκφάνσεις του συστήματος, που είναι στα όρια της νομιμότητας, η «κοινωφελής εργασία» στο Δημόσιο τείνει να γίνει ο μοναδικός πια τρόπος απασχόλησης στο χώρο της αυτοδιοίκησης και όχι μόνο. Μιλάμε για πεντάμηνη αποκλειστικά απασχόληση, χωρίς δικαίωμα ανανέωσης της σύμβασης, για χιλιάδες νέους ανθρώπους με μισθό κάτω των 500 ευρώ, ο οποίος δε θα δίνεται τακτικά, αλλά όποτε ουσιαστικά θέλει ο εργοδότης, χωρίς κανένα δικαίωμα από την πλευρά του εργαζομένου.

Μιλάμε για απασχόληση και όχι μόνιμη και σταθερή δουλειά, μιλάμε για ανθρώπους που δεν έχουν συνδικαλιστική κάλυψη γιατί οι υπόλοιποι μόνιμοι συνάδελφοί τους δεν τους θεωρούν εργαζομένους αλλά περαστικούς από το δήμο, μιλάμε για ανθρώπους που είναι ευάλωτοι στην αυθαιρεσία του κάθε αντιδημάρχου, μιλάμε ουσιαστικά για επιστροφή σε πολλούς αιώνες πίσω.

Και αυτά όλα δε γίνονται σε μια μακρινή χώρα του τρίτου κόσμου. Γίνονται σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια χώρα του σκληρού πυρήνα τού Ευρώ και δεν αφορούν ανθρώπους που δε γνωρίζουμε. Αφορούν τα παιδιά μας. Όσα τουλάχιστον δεν έχουν φύγει στο εξωτερικό. Τα παιδιά μας, που αναγκάζονται να κρύψουν τις ξένες γλώσσες που ξέρουν, το μεταπτυχιακό και το πτυχίο τους και να πάνε στον ΟΑΕΔ με το απολυτήριο του λυκείου για να ζητήσουν μια θέση συντηρητή σε πάρκο ή φύλακα σε σχολείο, σε αντικατάσταση των φυλάκων που τέθηκαν στη διαθεσιμότητα. 

Πολλοί μάλιστα απ’ όσους εργάζονται στην «κοινωφελή εργασία», τοποθετούνται στην καθαριότητα ενώ τα ασφαλιστικά τους ένσημα δεν είναι «βαρέα και ανθυγιεινά», αλλά ούτε και το ωράριό τους και η αμοιβή τους ανάλογη, κατά παράβαση κάθε έννοιας νομιμότητας.

Σ’ αυτή λοιπόν τη θλιβερή ιστορία παραβίασης και διάλυσης των εργασιακών σχέσεων στην οποία πρωτοστατεί η σημερινή, όπως και οι προηγούμενες μνημονιακές κυβερνήσεις, υπάρχει συνενοχή και άλλων. 

Έχει ευθύνη η Ευρωπαϊκή Ένωση, που αντί να χρηματοδοτεί δράσεις ανάπτυξης που εξασφαλίζουν νέες μόνιμες θέσεις απασχόλησης, επιδοτεί αυτό το σκλαβοπάζαρο, έχει ευθύνη η τοπική αυτοδιοίκηση, που μέσω των θεσμικών της οργάνων (ΚΕΔΕ, ΠΕΔ κ.λπ.) αποδέχεται και εντάσσει στη λειτουργία της την κοινωφελή εργασία, στα πλαίσια των μνημονιακών πολιτικών. Ευθύνη σημαντική έχουν ακόμα και οι περίφημες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.) που, ως μη όφειλαν, έγιναν σε πρώτη φάση ιμάντας μεταβίβασης αυτής της πολιτικής, γινόμενοι έμποροι εργατικής δύναμης, εξυπηρετώντας τα σχέδια της διάλυσης των εργασιακών σχέσεων.

Τεράστια ευθύνη έχει το συνδικαλιστικό κίνημα, η ΑΔΕΔΥ και η ΠΟΕ ΟΤΑ, που επιβεβαιώνει την κρίση του, αφού δεν μπορεί να εκφράσει αυτά τα νέα παιδιά της «κοινωφελούς», ούτε φυσικά να αντιδράσει στοιχειωδώς στα σχέδια της κυβέρνησης.

Ευθύνη, τέλος, έχουμε και όλοι εμείς που ως κοινωνία παρατηρούμε αυτόν τον εκφυλισμό, λες και αφορά άλλους και όχι τα παιδιά μας.

*Ο Δημήτρης Μάντζαρης είναι μηχανολόγος μηχανικός, μέλος της Α.Σ.Κ - Ο.Τ.Α
Δημοσιεύθηκε στο emprosnet.gr