Ανεργία: Ευκαιρία για κέρδος - Ένα ακόμα νεοφιλελεύθερο αφήγημα

Της Ελένης Δεδούση*

O ΟΑΕΔ συνιστά τον οργανισμό που ως κύρια μέριμνά του είναι η καταπολέμηση της ανεργίας και η προώθηση της απασχόλησης. Ο δημόσιος του χαρακτήρας συνεπάγεται αυτόματα την παραδοχή ότι η εργασία αποτελεί αυτονόητο ανθρώπινο δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, το οποίο οφείλει να σχεδιάζει και να υλοποιεί πολιτικές που δημιουργούν θέσεις εργασίας- σταθερής και μόνιμης- για όλους τους πολίτες με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και αξιοκρατίας. Εφόσον, λοιπόν, το Κράτος παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ρύθμιση της αγοράς εργασίας, ταυτόχρονα προασπίζει τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Έτσι ο ΟΑΕΔ εκτός από στυλοβάτη ενίσχυσης της απασχόλησης, καθίσταται φορέας κοινωνικής πολιτικής.

Μολονότι ο ΟΑΕΔ είναι ο οργανισμός που πρωταγωνιστεί στην καταπολέμηση της ανεργίας, παράλληλα λειτουργούν ιδιωτικά γραφεία διαμεσολάβησης εργασίας, τα οποία έχουν νομική κάλυψη. Η λειτουργία τους όμως σηματοδοτεί μια διαφορετική αντίληψη για την εργασία και τα δικαιώματα των εργαζομένων, η οποία ανατρέπει το παραπάνω πλαίσιο βάσει του οποίου έχει οικοδομηθεί ο δημόσιος ΟΑΕΔ.

Όταν η αντιμετώπιση του κοινωνικού προβλήματος της ανεργίας ανάγεται στην ιδιωτική σφαίρα, σημαίνει ότι η αγορά εργασίας '' αυτορρυθμίζεται '', δηλαδή οι εργασιακές σχέσεις μετατοπίζονται στους νόμους της ελεύθερης αγοράς. Γιατί ο εργοδότης αποτελεί τον κύριο διαμεσολαβητή ο οποίος πρωταγωνιστεί στη διαμόρφωση, αφενός των κριτηρίων της επιλογής του εργατικού δυναμικού, τα οποία ορίζονται όχι με την πρόταξη κοινωνικών κριτηρίων, αφετέρου στην ρύθμιση εργασιακών σχέσεων, οι οποίες ως βασικό γνώμονα έχουν το μέγιστο κέρδος - το μικρότερο μισθολογικό κόστος.

Σήμερα στη χώρα μας τρία χρόνια μετά την επιβολή των μνημονίων και την άσκηση σκληρών προγραμμάτων λιτότητας, η ανεργία, ίσως για πρώτη φορά, έχει πάρει εφιαλτικές διαστάσεις αφού το επίσημο καταγεγραμμένο ποσοστό ανέρχεται στο 30% και στους νέους καλπάζει αγγίζοντας το 65%, καταδικάζοντας έτσι το πιο δημιουργικό και καταρτισμένο κομμάτι της κοινωνίας να ζει στο περιθώριο. Μέσα σε τέτοιες συνθήκες και η θέση των εργαζομένων καθίσταται όλο και πιο ευάλωτη αφού η διαπραγματευτική τους ικανότητα υπό το φόβο της ανεργίας μειώνεται απέναντι στην αυθαιρεσία του εκάστοτε εργοδότη.

Περισσότερο από ποτέ η κοινωνία για να διατηρήσει τη συνοχή της χρειάζεται τη διατήρηση και ενίσχυση του δημόσιου ΟΑΕΔ, με τα χαρακτηριστικά που περιγράψαμε παραπάνω, εντούτοις παρατηρούμε από τη μία την αύξηση των ιδιωτικών γραφείων ευρέσεως εργασίας, χωρίς να λείπουν και οι περιπτώσεις των επιτηδείων που εξαπατούν ανέργους για να κερδοσκοπήσουν, από την άλλη τη συνεχή προσπάθεια απαξίωσης του ΟΑΕΔ, με αποκορύφωμα τις πρόσφατες αποφάσεις της συγκυβέρνησης να θέσει σε διαθεσιμότητα υπαλλήλους του οργανισμού.

Με μια πρώτη ματιά η αποδόμηση ενός οργανισμού που προωθεί την απασχόληση, την ώρα μάλιστα που η ανεργία έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις, φαίνεται ως παραλογισμός. Όμως οι μεθοδεύσεις της συγκυβέρνησης και όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων που ήταν δέσμιες των νεοφιλελεύθερων ιδεοληψιών, εντάσσονται στη λογική της εφαρμογής του νεοφιλελεύθερου σχεδίου το οποίο συνίσταται στη συρρίκνωση αρχικά του κόστους λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών, έπειτα στην απαξίωση τους από το κοινωνικό σύνολο και τέλος, αφού έχουν ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς συναίνεσης της κοινωνίας, την παράδοσή τους στους ιδιώτες, προκειμένου οι τελευταίοι να κερδοσκοπήσουν στις πλάτες των ανέργων.

Η διάλυση του δημόσιου ΟΑΕΔ είναι μια υπόθεση που αφορά όχι μόνο τους εργαζομένους του οργανισμού, αλλά την κοινωνία ολόκληρη, μια και το δικαίωμα στην εργασία είναι αναφαίρετο, μη διαπραγματεύσιμο και υπερβαίνει τις προθέσεις του κάθε ιδιώτη που αναμένει να εφορμήσει στη δημόσια περιουσία. Γι' αυτό τώρα οφείλουμε να συγκροτήσουμε ένα πλατύ κοινωνικό μέτωπο αντίστασης, για να διατηρήσουμε τον δημόσιο χαρακτήρα του ΟΑΕΔ αλλά και να τον ενισχύσουμε ώστε να γίνει ουσιαστικό αποκούμπι των ανέργων, όπως άλλωστε πρέπει να είναι.

Στο χέρι μας είναι να ανατρέψουμε τα σχέδιά όλων όσων αντιλαμβάνονται την εργασία ως εμπόρευμα και την ανεργία σαν μια ευκαιρία για τους λίγους.

*Η Ελένη Δεδούση είναι μέλος Ν.Ε ΣΥΡΙΖΑ Δυτ. Αττικής