45 χρόνια από το θάνατο του Τσε

"κλεμμένο" από : left.gr
Αντί για βιογραφία-αγιογραφία, ας δούμε τι είπαν γι' αυτόν εχθροί και φίλοι του.

Πριν 45 χρόνια, ο Τσε Γκεβάρα, άρρωστος, τραυματίας κι εξαντλημένος, κοίταξε το λοχία Μάριο Τεράν, που είχε πιεί μερικά ποτηράκια για να πάρει κουράγιο και του είπε «Ξέρω πως ήλθες να με σκοτώσεις. Πυροβόλα, λοιπόν, δειλέ! Έναν άνθρωπο θα σκοτώσεις μονάχα!» Ο Τεράν είχε προσφερθεί να σκοτώσει τον αιχμάλωτο, επειδή τρεις φίλοι του, ονόματι Μάριο κι αυτοί είχαν σκοτωθεί στο κυνήγι του Τσε και των συντρόφων του. Ο μεθυσμένος λοχίας δίστασε, τον πυροβόλησε στα χέρια και τα πόδια, ο Τσε έπεσε και δάγκωνε το χέρι του για να μην ουρλιάξει από τον πόνο. Μετά από μερικά λεπτά, ο Τεράν έριξε μερικές ριπές ακόμα. Ο Τσε πέθανε στο σχολείο της Λα Χιγιέρα, στη Βολιβία στις 9 Οκτωβρίου 1967. Σκοτώνοντας έναν άνθρωπο, ο Τεράν και οι προϊσταμένοι του δημιούργησαν ένα θρύλο.

Από κάποιο καλαμπούρι της Ιστορίας, το 2006, ο Μάριο Τεράν, γέρος και ξεχασμένος απ΄ όλους, εγχειρίστηκε δωρεάν για τον καταρράκτη στα μάτια του από Κουβανούς γιατρούς, που δούλευαν εθελοντικά στη Βενεζουέλα. Το αποκάλυψε ο γιός του, σε ευχαριστήριο γράμμα σε μια κουβανική εφημερίδα.

Ας δούμε μερικές γνώμες γι' αυτόν.

Οι συζητήσεις που μετράνε, είναι εκείνες που συνεχίζονται σιωπηρά με τη σκέψη.

Στο μυαλό μου, η συζήτηση με τον Τσε συνεχίζεται εδώ και τόσα χρόνια, κι όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο δίκιο έχει.

Ακόμα και σήμερα, που πέθανε για να ξεκινήσει έναν ατέρμονο αγώνα, συνεχίζει πάντα να έχει δίκιο

Ίταλο Καλβίνο (λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Γκεβάρα)

Δεν υπήρχε άλλος που η Εταιρεία (η CIA ) να φοβάται περισσότερο από τον Τσε Γκεβάρα, διότι αυτός είχε τη δυνατότητα και το χάρισμα, που χρειάζονταν, για να διοικήσει τον αγώνα ενάντια στην πολιτική καταπίεση που ασκούσαν οι παραδοσιακές εξουσίες στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Φίλιπ Έιτζι, αυτόμολος στην Κούβα, πρώην πράκτορας της CIA

Ο Τσε είναι αρκετά διανοούμενος, για Λατινοαμερικάνος

από απόρρητο υπόμνημα του FBI, που δόθηκε στη δημοσιότητα αρκετές δεκαετίες μετά το θάνατό του

Αυτό που ανέδειξε τον Γκεβάρα σε πολιτισμικό ίνδαλμα, δεν ήταν το παράδειγμά του για τις φτωχές χώρες αλλά η δυνατότητά του να προκαλεί τη συμπάθεια της κακομαθημένης νεολαίας στην πλούσια Δύση

Μαρκ Φάλκοφφ, αμερικανός πανεπιστημιακός και διανοητής σε συντηρητικά think tanks

Ανήκει περισσότερο στη ρομαντική παράδοση, παρά στην επαναστατική. Για να διατηρηθεί ως ρομαντικό είδωλο, δεν αρκεί κάποιος να πεθάνει νέος, πρέπει και να πεθάνει σ' έναν απελπισμένο αγώνα. Ο Τσε πληροί και τα δύο κριτήρια. Όταν σκεφτόμαστε τον Τσε, ως ήρωα, αυτό είναι περισσότερο ως (Λόρδο) Βύρωνα παρά ως Μαρξ.

Κρίστοφερ Χίτσενς, νεοσυντηρητικός αρθογράφος

Προβλέπουμε πως ο Γκεβάρα θα τιμάται ως ο σύγχρονος επαναστάτης που βρήκε έναν ηρωικό θάνατο.

Τόμας Λ. Χιούζ, αναλυτής πληροφοριών, σε μνημόνιο προς τον αμερικανό Υπ.Εξ. λίγες μέρες μετά τη δολοφονία του Τσε

Ο Τσέ δεν απέκλινε ποτέ από την ακλόνητη επαναστατική του στάση, ακόμα κι όταν άλλοι Κουβανοί ηγέτες άρχισαν να ασχολούνται όλο και πιο πολύ με τα εσωτερικά προβλήματα της επανάστασης

Μπράιαν Λατέλλ, αναλυτής της CIA, σε υπόμνημα της 18ης Οκτωβρίου 1965

Η ζωή του Τσέ αποτελεί έμπνευση για κάθε άνθρωπο που αγαπά την ελευθερία. Πάντα θα τιμούμε τη μνήμη του

Νέλσον Μαντέλα (1991)

Στα διάφορα ταξίδια του δεχόταν δώρα από τους οικοδεσπότες του, μερικά από τα οποία ήταν πολύ ακριβά. Του έκαναν δώρα και για μένα κι αυτός τα έδινε αλλού, αν τα θεωρούσε υπερβολικά πολυτελή. Μια φορά μου χάρισαν μιαν έγχρωμη τηλεόραση κι ο Τσε αμέσως την πάσαρε σε έναν εργάτη εργοστασίου. Εκείνη την εποχή, δεν μπορούσες καν να φανταστείς τέτοιο δώρο. Μια φορά, ύστερα από ένα ταξίδι στην Αλγερία, έφερε ένα βαρέλι με εξαιρετικό κρασί. Όταν έφτασε σπίτι, μου είπε να το δώσω στο γειτονικό στρατόπεδα. Δεν υπάκουα πάντοτε τυφλά τις οδηγίες του. Ξέροντας ότι το κρασί ήταν μία από τις λίγες πολυτέλειες που επέτρεπε στον εαυτό του, κράτησα πέντε λίτρα!

Αλέιδα Μαρτς, χήρα του Τσε

Ήταν ακριβώς σαν Χριστός, με τα μεγάλα μάτια του, τα γένια, τα μακριά μαλλιά του. Είναι πολύ θαυματουργός

Σουσάνα Οσινάγκα, η νοσοκόμα που έπλυνε το πτώμα του Γκεβάρα

Σαν να είναι ζωντανός και να είναι μαζί μας. Είναι σαν την Παναγία για μας. Λέμε «Τσε, βόηθα μας με τη δουλειά ή μ' αυτό το φύτεμα» και πάντα πάει καλά.

Μανουέλ Κορτέζ, αγρότης που ζει δίπλα στο σχολείο, όπου δολοφονήθηκε ο Τσε

Αυτός ο κοσμικός άγιος ήταν πρόθυμος να πεθάνει επειδή δεν μπορούσε να αποδεχθεί έναν κόσμο, στον οποίο οι φτωχοί της γης, οι εκτοπισμένοι της ιστορίας, θα εξορίζονταν στα πιο μακρινά του όρια.

Άριελ Ντόρφμαν, αργεντινο-χιλιανός καθηγητής Λατινοαμερικάνικων σπουδών σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ

Ο περισσότερος κόσμος δεν ξέρει τον πραγματικό Τσε Γκεβάρα, τον Τσε Γκεβάρα που έγραφε πως διψούσε για αίμα, τον Τσε που δολοφόνησε χιλιάδες ανθρώπους χωρίς καμία σοβαρή νομική διαδικασία.

Φέλιξ Ροντρίγκεζ, πράκτορας της CIA, που προώθησε την εντολή της ανώτατης στρατιωτικής διοίκησης της Βολιβίας για εκτέλεση του Τσε. Επιπλέον, καμάρωνε σε συνέντευξη πως πήρε το ρολόι του Τσε από το πτώμα του.

Ο μύθος του άγιου Τσε πρέπει να καταστραφεί οριστικά.

Μας αρρωσταίνει αυτό το μεγάλο σώου κάθε χρονιά, στην επέτειο του θανάτου του. Αντί να τιμούμε έναν άνδρα που εισέβαλε στη χώρα, θα έπρεπε να τιμούμε τις ένοπλες δυνάμεις, τους στρατιώτες που την υπερασπίστηκαν.

Γκάρυ Πράδο Σαλμόν, Βολιβιανός στρατηγός, που ως λοχαγός ήταν επικεφαλής της εκστρατείας για τη σύλληψη του Τσε

Ο Τσε ήταν ο πιο ολοκληρωμένος άνθρωπος της εποχής μας.

Ζαν Πωλ Σάρτρ

Ο Τσέ φορούσε πράσινη στολή εκστρατείας και είχε το συνηθισμένο μεγάλο κι απεριποίητο μούσι του. Πίσω από το μούσι, τα χαρακτηριστικά του είναι αρκετά μαλακά, σχεδόν γυναικεία, και οι τρόποι του είναι έντονοι. Έχει καλή αίσθηση του χιούμορ και κατά τη συνάντηση υπήρξε εκτεταμένη ανταλλαγή καλαμπουριών. Παρ' όλο που δεν άφηνε καμία αμφιβολία για την προσωπική του αφοσίωση στον κομμουνισμό, η συζήτηση μαζί του ήταν απαλλαγμένη από προπαγάνδες και κενά λόγια. Μιλούσε ήρεμα και με ευθύ τρόπο κι έδειχνε αποστασιοποίηση κι αντικειμενικότητα. Είχα τη βεβαιότητα ότι είχε σκεφτεί πολύ προσεκτικά τις παρατηρήσεις του· ήταν εξαιρετικά καλοοργανωμένες.

Ρίτσαντ Ν. Γκούντγουιν, Υπουργός Αμερικανικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, σχετικά με μια συνάντησή του με τον Τσε.

«Ο Τσε ζει!» είναι το σύνθημα μιας γενιάς εξεγερμένων φοιτητών και των συντρόφων τους επαναστατών σ' όλο τον κόσμο. Οι Μαύροι Πάνθηρες, που πότε-πότε ντύνονται σε «στυλ Τσε», έχουν υιοθετήσει το μαύρο μπερέ του. Άραβες αντάρτες μερικές φορές ονομάζουν ολόκληρες πολεμικές επιχειρήσεις προς τιμήν του. Αφίσες του Τσε στολίζουν νεανικά δωμάτια απ' το Μπέρκλει ως το Βερολίνο και τα βιβλία του έχουν γίνει αλφαβητάρια για τη Νέα Αριστερά. Συγγραφείς, από τον Γκράχαμ Γκρην ως τη Σούζαν Σόνταγκ τον έχουν εκθειάσει. Ο Δυτικογερμανός θεατρικός συγγραφέας Πέτερ Βάις έφτασε να τον συγκρίνει με «έναν Χριστό, αποκαθηλωμένο απ' το σταυρό»

Περιοδικό Time, 12 Οκτωβρίου 1970

Τα μάτια του έμοιαζαν να σε διαπερνούν. Έχω πάρει συνεντεύξεις από κάθε λογής διάσημους, από τον Μπεν Γκουριόν ως τον Μπομπ Ντύλαν αλλά κανένας δεν μου έκανε τέτοια εντύπωση όπως ο Τσε. Υπήρχε κάτι-σαν-Χριστός σ' αυτόν. Ένιωσα πραγματικά πως όταν μου μιλούσε, μου έλεγε την αλήθεια!

Μέριλυν Τσάιτλιν, δημοσιογράφος, ύστερα από μια εξάωρη συνέντευξη με τον Γκεβάρα, το Σεπτέμβρη του 1962

Ήταν απαιτητικός με όλους κι έδινε πρώτος το προσωπικό παράδειγμα.

Τίρσο Σάεντς, βοηθός του Τσε

Τα μπλουζάκια με τον Τσε είναι από τα πρώτα πράγματα που βλέπεις μόλις προσγειωθείς στην Αβάνα. Αλλά τουλάχιστον οι Κουβάνοι ξέρουν ποιόν δοξάζουν. Στις ΗΠΑ, η ζωή και οι φιλοδοξίες του Τσε μοιάζουν ασήμαντες ή ίσως έχουν μειωθεί σε καρικατούρα. Η φάτσα αυτού του ανθρώπου είναι μια συντομογραφία του «Είμαι εναντίον του κατεστημένου». Είναι η απάντηση της πολιτικής στον Τζέιμς Ντιν: ένας επαναστάτης με πολύ σημαντική αιτία!

Ντέιβιντ Σίγκαλ, δημοσιογράφος.

Με δίδαξε να σκέφτομαι. Με δίδαξε το πιο όμορφο πράγμα: να είμαι άνθρωπος.

«Ουρμπάνο» πρώην Κουβανός αντάρτης.