Όρους και προϋποθέσεις για την λειτουργία των συνδικάτων , πρώτοι εμείς πρέπει να βάζουμε ακριβώς για να προστατεύσουμε τα συνδικάτα από την εργοδοσία.

Σκέψεις για το Συνέδριο της ΑΔΕΔΥ ...
Του Θωμά Μπιζά*

Κανονικά τις μέρες αυτές ( παραμονές του συνεδρίου της ΑΔΕΔΥ) το συνδικαλιστικό κίνημα (Σ.Κ) θα έπρεπε να συζητά τις συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης στην ζωή των εργαζομένων και των ίδιων των συνδικάτων και τις προϋποθέσεις για την κατάργηση των μνημονίων και την πολιτική ανατροπή.
 

Επειδή όμως είναι πολύ πιθανό το  λεγόμενο ζήτημα του συνεδρίου της ΠΟΕ-ΟΤΑ να απασχολήσει και το συνέδριο της ΑΔΕΔΥ και το ενδιάμεσο συνέδριο της ΠΟΕ ΟΤΑ που ακολουθεί αμέσως μετά,  θέλω να καταθέτω ορισμένες σκέψεις  γενικότερα για το ζήτημα αυτό αλλά και για την στάση και τις θέσεις  της ΑΣΚ-ΟΤΑ. (θα ακολουθήσει και άλλο κείμενο για την κρίση του ΣΚ )

Η υπόθεση αυτή  έχει να κάνει με τον αποκλεισμό των 18 συλλόγων από το  41ο συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ για τον λόγο ότι  ψήφισαν συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου (ΙΔΟΧ) για την εκλογή αντιπροσώπων στο συνέδριο ενώ αυτό δεν προβλέπεται από το καταστατικό της ΠΟΕ ΟΤΑ.
 

Πριν φτάσουμε όμως στο συνέδριο αυτό  έχει σημασία να δούμε λίγο την προϊστορία αυτής της υπόθεσης γιατί έχει ιδιαίτερη αξία.
 

Το ζήτημα της νομιμοποίησης συλλόγων στους οποίους είχαν ψηφίσει συμβασιούχοι για την εκλογή αντιπροσώπων τέθηκε και στο συνέδριο των Χανίων  όπου αποκλείστηκαν 4 σύλλογοι και στο ενδιάμεσο συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ στην Αθήνα όπου υπήρξε «πολιτική πλειοψηφία» για τροποποίηση του καταστατικού , αλλά δεν υπήρξε η απαιτούμενη πλειοψηφία των συνέδρων.
 

 Στο κείμενο αυτό σκόπιμα δεν κάνω αναφορές στην τακτική των παρατάξεων (ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ –ΔΑΣ-ΑΣΚ –ΑΚΙΣ) στα συνέδρια αυτά γιατί πιστεύω πως αν ασχοληθούμε με την στάση των παρατάξεων θα χάσουμε την ουσία,  που είναι το ποιες  αλλαγές πρέπει να γίνουν στην δομή των συνδικάτων και με ποιόν τρόπο.
 

Πιστεύω πως για να προσεγγίσουμε σωστά αυτό το πρόβλημα πρέπει να εξετάσουμε πολλές παραμέτρους ταυτόχρονα.
 

Μια  παράμετρος είναι οι νέες συνθήκες στο επίπεδο των εργασιακών σχέσεων στους ΟΤΑ που διαμορφώθηκαν από την δεκαετία του 80  και ιδιαίτερα κατά την μνημονική περίοδο.
 

Είναι γνωστά τα κόλπα  που εύρισκε κάθε φορά το πολιτικό σύστημα να ελαστικοποιεί τις εργασιακές σχέσεις , να δίνει δουλειές σε ημέτερους και να δημιουργεί κομματικούς στρατούς από ημινόμιμες προσλήψεις στο δημόσιο και τους ΟΤΑ.

Έτσι δημιουργήθηκαν  οι χιλιάδες θέσεις συμβασιούχων ορισμένου χρόνου . (πολλές χιλιάδες συμβασιούχων  με διαφόρους τρόπους και αγώνες νομιμοποιήθηκαν).
 

Συνεπώς όπως ήταν πολύ λογικό δημιουργήθηκε αναδείχτηκε και το αίτημα για  τα συνδικαλιστικά δικαιώματα  των εργαζομένων  με σχέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου και την συμμετοχή τους στο Σ.Κ.
 

Η προσωρινή  «λύση»  που βρέθηκε είναι συμμετοχή των συναδέλφων στα πρωτοβάθμια σωματεία χωρίς δικαίωμα συμμετοχής στις εκλογές για την εκλογή αντιπροσώπων στα δευτεροβάθμια.
 

Μια  δεύτερη παράμετρος είναι οι πολλές και διαφορετικές εργασιακές σχέσεις στους ΟΤΑ όπου έχουμε συμβασιούχους πολλών ταχυτήτων . Έχουμε ΙΔΟΧ με stage, με ΜΚΟ, με ΚΟΙΝΣΕΠ, με ιδιώτες εργολάβους των ΟΤΑ,  με  2μηνα ,5μηνα , 8μηνα κλπ.
 

Αυτή η δεύτερη παράμετρος είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί δυσκολεύει αντικειμενικά στο να υπάρξει μια ενιαία λύση του ζητήματος της συνδικαλιστικής κάλυψης των ΙΔΟΧ.
 

Μια  τρίτη παράμετρος είναι η διαμορφωμένη από άλλες περιόδους δομή του Σ.Κ, όπου το δημόσιο είχε εντελώς διαφορετική μορφή . Οι  εργασιακές σχέσεις ήταν απολύτως διαφορετικές και κυρίως  η ανεργία είχε εντελώς διαφορετικά μεγέθη.
 

Το Σ.Κ και δεν ήθελε (για μικροπαραταξιακούς λόγους) αλλά και δεν μπορούσε για (αντικειμενικούς λόγους) να αντιμετωπίσει αυτές τις μεγάλες αλλαγές και να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Τα παραδείγματα είναι άπειρα: σχεδόν κάθετος διαχωρισμός δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ) , απίστευτη διάσπαση και συντεχνιασμός στα πρωτοβάθμια, κυριαρχία του ρεφορμισμού και  κομματικού συνδικαλισμού κλπ.
 

Σ αυτές λοιπόν τις συνθήκες ήταν σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπισθεί με σοβαρό τρόπο και το ζήτημα των ΙΔΟΧ.
 

Θα μπορούσαν να αναφερθούν και σειρά άλλων παραμέτρων που εμποδίζουν την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα όπως η διάσπαση της αριστεράς και η αριστερίστικη μετάλλαξη του ΚΚΕ αλλά για λόγους οικονομίας του κειμένου δεν αναφέρονται. 
 

Με δεδομένες τις δυσκολίες αυτές πρέπει να δούμε τι λύσεις μπορούν να υπάρξουν και με ποιον τρόπο είναι δυνατόν να γίνουν σήμερα αυτές  οι αναγκαίες οι αλλαγές.
 

Η πολιτική βούληση να λυθεί ένα ζήτημα (ακόμα και από μια πλειοψηφία) είναι απαραίτητη αλλά  δεν είναι πάντα ικανός όρος για να αλλάξουν τα πράγματα.
 

Όμως ας γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένος για το θέμα των ΙΔΟΧ στους ΟΤΑ.
 

Πρέπει κατ αρχή να ξεχωρίσουμε το ζήτημα  τού δικαιώματος  ενός εργαζόμενου να συνδικαλιστεί στον χώρο εργασίας , από το ζήτημα των πολιτικό- συνδικαλιστικών συσχετισμών στις ηγεσίες του Σ.Κ . Τα δύο αυτά ζητήματα ασφαλώς  έχουν σχέση μεταξύ τους αλλά είναι λάθος να ταυτίζονται υποχρεωτικά.  Το δικαίωμα στον συνδικαλισμό δεν υπάρχει για να υπηρετεί τους συσχετισμούς στην συνδικαλιστική ηγεσία αλλά είναι αυθύπαρκτο δικαίωμα και ταξική κατάκτηση.
 

Δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα για να τα ταυτίζουμε και να τα ισοπεδώνουμε  όλα.
 

Είναι γνωστές ορισμένες απόψεις που λένε ότι  μπορεί να γίνονται σχεδόν τα πάντα ( από την νομιμοποίηση όλων των ΙΔΟΧ με κάθε σχέση εργασίας,  μέχρι το δικαίωμα τους να ψηφίζουν για τον δεύτερο βαθμό κλπ χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
 

Αυτή η άποψη εκτός από βλακώδης είναι και επικίνδυνη για ευνόητους λόγους που σχετίζονται με το πολιτικό σύστημα , την εργοδοσία και τον έλεγχο των συνδικάτων. 
 

Όρους και προϋποθέσεις  πρώτοι εμείς πρέπει να βάζουμε ακριβώς για να προστατεύσουμε τα συνδικάτα από την εργοδοσία.
 

Αν το ξεκαθαρίσουμε αυτό, μετά μπορούμε να δούμε τους όρους και τις προϋποθέσεις  για αυτές τις αλλαγές. Ας δούμε πιο συγκεκριμένα ορισμένους όρους :
 

Πρώτος όρος είναι η εξασφάλιση της δυνατότητας των εργαζομένων να έχουν συνδικαλιστική προστασία και δικαιώματα στον χώρο εργασίας τους για όσο καιρό εργάζονται. Δηλαδή να έχουν όλοι δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στα πρωτοβάθμια σύμφωνα με τα καταστατικά τους και με ρυθμίσεις που αφορούν τον χρόνο εργασίας σε συνδυασμό με τον χρόνο εκλογών. (πχ να έχουν πάνω από 2 μήνες στην εργασία,  να μην είναι εκτός εργασίας και ταυτόχρονα να είναι μέλη Δ.Σ , να έχουν τον ίδιο εργοδότη κλπ.. Άρα επιδίωξη πρέπει να είναι να γραφτούν όλοι στα πρωτοβάθμια βάζοντας και εκεί τους ελάχιστους όρους για την διασφάλιση της λειτουργίας και της ανεξαρτησίας των συνδικάτων από την εργοδοσία.
 

Για το δικαίωμα των ΙΔΟΧ να εκλέγουν αντιπροσώπους στα 2οβαθμια όργανα  απαιτούνται αλλαγές σε νομικό , θεσμικό και καταστατικό επίπεδο στο σύνολο του Σ.Κ από τα πρωτοβάθμια τα δευτεροβάθμια και τα τριτοβάθμια όργανα του Σ.Κ αρχίζοντας από τα τελευταία.
 

Είναι ξεκάθαρο πως το δικαίωμα συμμετοχής στην ψηφοφορία για την ανάδειξη αντιπροσώπων των πρωτοβάθμιων οργανώσεων στις δευτεροβάθμιες διέπεται από τις διατάξεις της υπερκείμενης οργάνωσης.
 

Για αυτό λοιπόν και  η ΑΔΕΔΥ έχει την πρώτη ευθύνη για την αντιμετώπιση του προβλήματος και οφείλει να πάρει τις πρωτοβουλίες  για την αντιμετώπιση και την επίλυση του.
 

Μετά από έρευνα και διάλογο  στα συνδικάτα να υπάρξουν οι καταστατικές αλλαγές που επιβάλλονται για την λύση του προβλήματος.

Υπάρχει μια λανθασμένη λογική πού λέει ότι αυτές οι αλλαγές  μπορούν να επιβληθούν (από τα κάτω) εφ όσον οι συσχετισμοί δεν τις επιτρέπουν ή ο υποκειμενικός παράγοντας δεν έχει ωριμάσει ακόμα.
 

Κατ αρχή αυτοί που το λένε αυτό,  δεν είναι οι (από κάτω) αλλά είναι (από πάνω) και υπηρετούν μια πολιτική θέση( από ακόμα πιο πάνω) εκπορευόμενη.
 

Το κύριο όμως δεν είναι αυτό. Το κύριο είναι πώς πρέπει να αποφασίσουμε ποιος είναι ο πιο  δημοκρατικά ορθός τρόπος να γίνουν αυτές οι αλλαγές.
 

Τα καταστατικά των σωματείων μας είναι μια κοινωνική συμφωνία με όρους κοινά αποδεκτούς και αποτυπωμένους σε ένα καταστατικό εγκεκριμένο από το νομικό μας σύστημα. Σε αυτά αναφέρονται κατά τρόπο αναλυτικό και περιοριστικό και οι εργοδότες  και  τα μέλη των πρωτοβάθμιων και τα είδη της εργασιακής σχέσης.
 

Σ αυτή την συμφωνία προβλέπεται και το πώς θα αποφασίζονται οι αλλαγές που ενδεχομένως θα πρέπει να γίνουν για να εξασφαλισθεί έτσι η προστασία των εργαζομένων από αυθαιρεσίες που δεν εκφράζουν την πλειοψηφία των μελών.
 

Για παράδειγμα δεν μπορεί να αποφασιστεί από μια μειοψηφία ούτε ο χρόνος των εκλογών ούτε το εκλογικό μέτρο ούτε οι διαγραφές μελών ούτε η διάλυση του σωματείου κλπ.
 

Το καταστατικό ΔΕΣΜΕΥΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΛΗ και την διοίκηση και την γενική συνέλευση της οποίας οι αποφάσεις πρέπει να είναι σύμφωνες με το καταστατικό.
 

Αυτό δεν είναι απλά  το τυπικά σωστό. Πρέπει να καταλάβουμε πως αυτό είναι το δημοκρατικά σωστό προκειμένου να διασφαλιστεί ο ταξικός χαρακτήρας των συνδικάτων από την αυθαιρεσία και την δύναμη του κεφαλαίου.
 

Είναι βέβαιο πως πρέπει να γίνει  ρύθμιση από το καταστατικό συνέδριο της ΑΔΕΔΥ για να ρυθμιστεί  το δικαίωμα των ΙΔΟΧ να εκλέγουν αντιπροσώπους και στα δευτεροβάθμια όργανα.
 

Η  διεξαγωγή καταστατικού συνεδρίου της ΑΔΕΔΥ εντός του 2014  για να συζητηθούν όλες οι αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν για την συμμετοχή όλων των εργαζομένων στα συνδικάτα είναι πλέον η μονόδρομος.
 

Στο συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ στην Θες/νίκη το 2012 είχαμε προτείνει  το κούρεμα των αντιπροσώπων των συλλόγων που είχαν ψηφίσει ΙΔΟΧ ως μοναδική συμβιβαστική λύση για να αποφευχθεί η διάσπαση του κλάδου , αλλά και  η θέση μας δεν έγινε δεκτή από καμιά άλλη παράταξη.
 

Οποιαδήποτε άλλη λύση εκτός από αυτή είναι βέβαιο ότι θα αλλοίωνε την αντιπροσωπευτικότητα στο συνέδριο.  Μόνο όταν υπάρχουν ενιαίοι κανόνες εκλογής των αντιπροσώπων από όλους τους συλλόγους δεν παραβιάζεται η αντιπροσωπευτικότητα.
 

Οι ενιαίοι κανόνες εκλογής των αντιπροσώπων είναι η πιο βασική  αρχή για όλες τις εκλογικές διαδικασίες από τους συλλόγους της γειτονιάς έως και τις εθνικές εκλογές.
 

Αυτή την τόσο απλή και ξεκάθαρη αλήθεια έκαναν πως δεν την έβλεπαν οι παρατάξεις πλην της ΑΣΚ-ΟΤΑ και επέμεναν για τους δικούς τους (μικρό-παραταξιακούς ) λόγους  να μην συζητάνε την μοναδική (συμβιβαστική)λύση που θα εξασφάλιζε την αντιπροσωπευτικότητα και την ομαλή διεξαγωγή του συνεδρίου.
 

Η ΑΣΚ-ΟΤΑ διαφώνησε  τόσο με τον αποκλεισμό των σωματείων που ψήφισαν ΙΔΟΧ , όσο και με την αποχώρηση του ΠΑΜΕ από το συνέδριο. Η αποχώρηση του ΠΑΜΕ έγινε για να εξυπηρετηθούν οι προεκλογικές ανάγκες του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο και είχε ως αποτέλεσμα την εξασφάλιση της αυτοδυναμίας της ΠΑΣΚΕ στην ΠΟΕ-ΟΤΑ.
 

Το ΠΑΜΕ (ή μάλλον μια μερίδα του ΠΑΜΕ) πίστευε τότε, πως μπορεί να επενδύσει στην διασπαστική λύση του ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΟΤΑ και να μην του στοιχίσει πολύ η αποχώρηση από την ομοσπονδία. Μόνο που αυτή η εκτίμηση αποδείχτηκε λανθασμένη και η λύση του ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΟΤΑ απέτυχε.
 

Από την πλευρά της η ΠΑΣΚΕ αξιοποίησε την ευγενική χορηγία του ΠΑΜΕ και εξασφάλισε την απόλυτη πλειοψηφία χωρίς να σκεφτεί τις συνέπειες που θα είχε για την ενότητα του κλάδου αυτή η κοντόφθαλμη λογική.
 

Η ΠΑΣΚΕ έκανε τα στραβά μάτια σε περιπτώσεις συλλόγων που ψήφισαν συμβασιούχοι (Ν. Ιωνία. Ρόδος, Αχαρναί κλπ) και έτσι έχασε το «ηθικό πλεονέκτημα» να μιλάει  για τον μη ενιαίο τρόπο εκλογής.
 

Η μόνη παράταξη που επέμενε με κάθε τρόπο να υπάρξει λύση και συμβιβασμός στο 41ο συνέδριο και αργότερα να πάμε σε νέο καταστατικό συνέδριο ήταν η ΑΣΚ-ΟΤΑ.
 

Η ΑΣΚ-ΟΤΑ έβαλε την ενότητα του κλάδου πάνω από μικροσυμφέροντα .
 

Δεν θέσαμε ποτέ θέμα μη νομιμοποίησης κανενός συλλόγου στο συνέδριο της ΠΟΕ-ΟΤΑ και φυσικά ούτε  θέτουμε κανένα θέμα μη νομιμοποίησης της ΠΟΕ-ΟΤΑ στο συνέδριο της ΑΔΕΔΥ.
 

Το Σ.Κ οφείλει να βρίσκει λύσεις πολιτικές και συνδικαλιστικές να αντιμετωπίζει τα εσωτερικά του προβλήματα με διάλογο και σύνθεση απόψεων.
 

Δεν πρέπει να επιτρέψει στο πολιτικό σύστημα και στα φιλικά του ΜΜΕ να απαξιώσουν και άλλο το κίνημα αναμασώντας την προπαγάνδα των συντεχνιών που νοιάζονται μόνο για τα ποσοστά και τις έδρες..

Αθήνα 17/11.2013

*Ο Θωμάς Μπιζάς είναι μέλος Ε.Ε της ΠΟΕ-ΟΤΑ.